Milli-mədəni irsimizin təbliğində Heydər Əliyev Fondunun rolu

Azərbaycan xalqının Ümummilli Lideri Heydər Əliyevin adını daşıyan Heydər Əliyev Fondu 2004-cü il mayın 10-da fəaliyyətə başlamışdır. Heydər Əliyev Fondu fəaliyyətə başladığı vaxtdan bugünədək milli-mənəvi dəyərlərimizin və­ mədəni irsimizin qorunub saxlanılması, ölkə və dünya əhəmiyyətli tarixi abidə­lə­rin bərpası, Azərbaycan mədəniyyətinin dünyada geniş təbliğ olunması və ölkə­mi­­zin beynəlxalq nüfuzunun artması ilə bağlı müstəsna xidmətlər göstərmişdir. Azər­baycan Respublikasının Birinci Vitse-Prezidenti Mehriban xanım Əliyevanın Azər­baycan mədəniyyətinə qayğısı və böyük dəstəyi ilə Heydər Əliyev Fondu mə­də­­niyyət və müxtəlif sahələri əhatə edən layihələri reallaşdırmış, möhtəşəm beynəlxalq tədbirlər, konfranslar, festival­lar, mədəniyyət günləri və sərgilər həyata keçirmişdir. Milli-mədəni irsimizin dünyada geniş təbliğində Heydər Əliyev Fondunun təşkilatçılığı, təşəbbüsü və dəstəyi ilə xarici ölkələrdə keçirilən sərgilərin böyük rolu vardır. 

2007-ci ilin oktyabr ayında Moskvada təşkil edilmiş “BibliObraz-2007” Bey­nəl­xalq Festivalı çərçivəsində dünyanın 22 ölkəsindən olan iştirakçılar Heydər Əliyev Fondu tərəfindən yaradılmış “Azərbaycan” stendinin ekspozisiyasında Azər­­bay­can ədəbiyyatının klassiklərinin rus və digər dillərdə nəşr edilmiş əsərləri, Azər­bay­can mədəniyyətinə həsr olunmuş nəşr və multimedia diskləri, əl işləri olan gəlin­ciklər, miniatürlər, mini-xalçalar, musiqi alətləri, mis qablar və Azərbaycan kulinariyası ilə yaxından tanış olmuşdurlar [5].

Heydər Əliyev Fondunun təşəbbüsü ilə Avropa Parlamentinin mənzil-qərar­ga­­hında ilk dəfə olaraq 2009-cu ilin noyabr ayında Azərbaycan mədəniyyəti gün­lə­ri­ keçirilmişdir. Tədbir çərçivəsində Azərbaycan incəsənət ustalarının konserti təş­kil­ olunmuş, rəsm əsərləri, bədii miniatürlər, Azərbaycanın qədim tətbiqi və xalça­çı­lıq sənətlərini əks etdirən eksponatlar, mis və əntiq əşyalar nümayiş etdirilmişdir.
2010-cu il 15-21 noyabr tarixlərində Heydər Əliyev Fondunun, Azərbaycan Res­publi­ka­sı­nın­ Böyük Britaniyadakı Səfirliyinin və “Baku” jurnalının birgə təşki­lat­­­çılığı ilə Londonda “Azərbaycan:uçan xalçalar ilə nağıllar aləminə” adlı sərgi keçi­­ril­mişdir. Sərgidə coğrafi mövqeyinə, naxış kompozisiyasına, rəng həlli və tex­ni­­­ki xüsusiyyətlərinə görə Azərbaycan xalçaçılıq məktəbinin bütün istiqamətləri təm­­sil olunmuşdur. Sərgi çərçivəsində Heydər Əliyev Fondu tərəfindən ingilis dilin­də hazırlamış “Azərbaycan” kitabının təqdimatı keçirilmişdir [3]. 

2011-ci il fevralın 17-də Heydər Əliyev Fondu və Azərbaycan Respublika­sı­nın­­ Fransadakı Səfirliyinin təşəbbüs və dəstəyi ilə Parisdə Azərbaycan Respubli­ka­sı­­nın dövlət müstə­qil­­liyinin yenidən bərpa edilməsinin 20-ci ildönümünə və “Azər­bay­can” kitabının fransız dilində təqdimatına həsr olunmuş mərasim keçirilmişdir. Təd­bir çərçivəsində Azərbaycan incəsənət ustaları maraqlı konsert pro­qra­mı ilə çı­xış­ etmişdirlər. Misgərlik əşyalarından və Qarabağ xalçaçılıq məktə­bi­nin gözəl nü­mu­­­nələrindən ibarət sərgi ilə yanaşı, qonaqlara Azərbaycan milli mətbəxinin ye­mək­­ləri təqdim olunmuşdur. 

2011-ci il aprelin 18-də Parisdə “Odlar yurdu Azərbaycanın müasir əsərləri” ad­lı sərginin açılışı olmuşdur. Ölkəmizin 18 modern rəssamının 33 əsərinin nüma­yiş­ olunduğu sərgi Azərbaycan insanının xarakterini Qərb tamaşaçısına çatdırmaq baxı­mın­dan əvəzsiz fürsət olmuşdur [1]. 
2011-ci il 16-20 iyul tarixlərində Fransanın San-Trope şəhərində II Ramatüel Klassik Musiqi Festivalı çərçivəsində Heydər Əliyev Fondunun dəstəyi və təşkilat­çı­lığı ilə “Azərbaycanın mədəni zənginlikləri” adlı sərgi keçirilmişdir. Sərgidə xal­ça­­çılıq nümunələri, qədim mis qablar və əşyalar, milli musiqi alətləri, ölkənin müx­təlif məkanlarını əks etdirən fotolar, milli geyimlər nümayiş etdirilmişdir. Azərbay­can musiqiçiləri iyulun 17-də Fransanın Ramatüel şəhərində keçirilən II Ramatüel Klassik Musiqi Festivalında iştirak etmişdirlər. 

2011-ci il sentyabrın 15-də Parisin 7-ci rayonunun meriyasının binasında Heydər Əliyev Fondunun təşəbbüsü ilə Azərbaycana həsr olunmuş sərgi açılmış­dır­. Azərbaycanın rəmzlərindən biri olan Qız qalasına həsr edilmiş sərginin ekspo­zi­­­siyasında 2010-2011-ci illərdə Bakıda keçirilən “Qız qalası” Beynəlxalq İncə­sə­nət­­ Festivallarında nümayiş etdirilən əsərlər yer almışdır. Sərgidə 18 rəssa­mın­ əsəri təq­dim olunmuşdur.

Heydər Əliyev Fondunun və “Baku” jurnalının ingilisdilli versiyasının dəstəyi və təşkilatçılığı ilə 2012-ci il yanvarın 17-də Londonda “Bakıya uçuş. Müasir Azərbaycan incəsənəti” mövzusunda sərginin açılışı olmuşdur. Sərgidə 21 müəl­lifin boyakarlıq, qrafika, heykəltəraşlıq, foto, video janrlarında bir-birindən ma­raq­lı əsərləri təqdim edilmişdir. “Bakıya uçuş. Müasir Azərbaycan incəsənəti” sər­gisi 2012-ci ilin aprel ayında Parisdə, noyabr ayında Berlində, 2013-cü ilin fev­ral­ ayında Moskvada, mart ayında Romada, may ayında Vyanada, bağlanış məra­si­mi­ isə 2013-cü ilin dekabr ayında Bakıda keçirilmişdir.

Heydər Əliyev Fondunun, ölkəmizin İtaliyadakı və Fransadakı Səfirlik­lə­ri­nin­­ dəstəyi ilə 2012-ci ilin 16-21 aprel tarixlərində İtaliyada Azərbaycan mədəniy­yə­­ti günləri, 29 may-5 iyul tarixlərində isə Fransanın Ron-Alp regionunun Qayar, Tonon və Eviar şəhərlərində Azərbaycan mədəniyyəti günləri keçirilmişdir.

2012-ci ilin oktyabr ayından 2013-cü ilin iyul ayınadək Fransanın müxtəlif region­larında “Qafqazın mirvarisi olan Azərbaycanın mədəni dəyərləri” layihəsi çərçi­vəsində sərgi və konsertlər keçirilmişdir. Sərgilərdə ölkəmizin qədim və zəngin tarixinə, mədəniyyətinə dair eksponatlar- xalça və xalça məmulatları, mis­gər­lik nümunələri, şəbəkələr, Azərbaycan milli geyimləri, milli musiqi alətləri, Heydər Əliyev Fondu tərəfindən fransız dilində nəşr olunmuş ədəbiyyat toplusu nü­ma­yiş etdirilmişdir. Analoji tədbir, həmçinin 28 may 2014-cü il tarixində Strasburqda, Avropa Şurasının mənzil iqaməgahında da təşkil olunmuşdur [2].

Azərbaycanla Vatikan arasında diplomatik münasibətlərin qurulmasının 20-ci­ ildönümü ilə əlaqədar 2012-ci il 14 noyabr-5 dekabr tarixlərində Vatikanda “Azər­baycanın zəngin incilərinə tarixi baxış” adlı sərgi keçirilmişdir. Sərgidə Azər­­baycan ərazisində tapılan arxeoloji  materiallar, xalqımızın mədəniyyətini və hə­­yat tərzini əks etdirən eksponatlar, müxtəlif sənətkarlıq nümunələri- silahlar, zi­nət­ əşyaları və qədim misgərlk məmulatları, musiqi alətləri, Azərbaycan xalça­çı­lıq­ mək­təbinin bütün istiqamətləri, qədim əlyazmalar, müxtəlif dinlərə aid müqəd­dəs­ kitablar nümayiş olunmuşdur.

Heydər Əliyev Fondu “YARAT!” Müasir incəsənət məkanı ilə birgə 2013-cü­ il aprelin 18-də Parisdə, Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzində müasir Azərbay­can­ incəsənətinə həsr olunmuş “Ev, doğma ev” mövzusunda sərgi təşkil etmişdir. Sər­gidə “ev” mövzusu ilə əlaqədar olan rəngkarlıq, fotoşəkil, instalyasiya və hey­kəl­­təraşlıq işləri nümayiş etdirilmişdir.

Heydər Əliyev Fondunun və Azərbaycan Respublikasının Dini Qurumlarla iş­­ üzə Dövlət Komitəsinin təşkilatçılığı ilə 2013-cü ildə Nyu-Yorkda BMT-nin mən­zil-qərargahında, Parisdə YUNESKO-nun mənzil-qərargahında və Azərbaycan Mə­də­­niyyət Mərkəzində, 2014-cü ildə Moskvada Yəhudi Muzeyi və Tolerantlıq Mərkə­zində, 2015-ci ildə Parisin 1-ci rayonunun meriyasında “Azərbaycan-tole­ran­­­t­­lıq məkanı” adlı fotosərgi keçirilmişdir. Sərgidə “Tolerantlıq ünvanı-Azər­bay­can­” layihəsi çərçivəsində Azərbaycana dəfələrlə səfərlər etmiş fotoqraf Reza Deqa­tinin ölkəmizdə dini tolerantlığı əks etdirən fotoşəkilləri sərgilənmişdir.

2013-cü ilin noyabr və dekabr aylarında Fransanın Reyms və Mülüz şəhər­lə­rin­də Azərbaycan görkəmli şairəsi Məhsəti Gəncəvinin 900 illiyinə həsr olunmuş sərgi və konsert­lər təşkil olunmuşdur. Sərgilərdə Məhsəti Gəncəvi dövrünə məxsus qadın geyim­ləri, xalçalar üzərində şairənin əsərlərinə çəkilən illüstrasiyalar, qədim pul vahid­ləri, misgərlik və dulusçuluq sənət nümunələri, çini qablar və digər ekspo­nat­lar­ nümayiş etdirilmisdir. 2014-cü ilin iyun ayında Mülüz şəhərindəki Yuxarı­ Alzas Universitetində Məhsəti Gəncəvinin 900 illiyinə həsr olunmuş kon­frans­ keçirilmişdir. Heydər Əliyev Fondunun dəstəyi ilə universitetin filologiya fakül­təsinin konfrans zalı yenidən qurulmuş və zala görkəmli Azərbaycan şairəsi Məhsəti Gəncəvinin adı verilmişdir.

Heydər Əliyev Fondunun təşkilatçılığı və ölkəmizin Almaniyadakı Səfirli­yi­nin­ dəstəyi ilə 2013-cü ildə "Azərbaycanı tanıdım" layihəsi çərçivəsində Almani­ya­da Azərbaycan mədəniyyəti günləri keçirilmişdir. Münhendə başlamış ilk təd­bir­də­ "Azərbaycan" fotosərgisi nümayiş etdirilmiş, qonaqlara Heydər Əliyev Fondu­nun­ Azərbaycana aid alman dilində nəşr etdiyi kitablar və Azərbaycan musiqi­sin­dən­ ibarət kompakt disklər təqdim olunmuşdur. Tədbirlər silsiləsi 2013-cü ilin noyabr-dekabr aylarında Almaniyanın Ştutqart, Köln və Hamburq şəhərlərində, 2014-cü ilin oktyabr-dekabr aylarında Hannover, Düsseldorf, Drezden şəhərlə­rin­də­, 2015-ci ildə isə Frankfurt şəhərində davam etmişdir. Burada Almaniyada hec vaxt olmayan gənc rəssamların bu ölkə haqqında yaradıcı təxəyyüllə çəkdiyi əsər­lər­dən ibarət "Almaniya bir rəssamın gözü ilə" rəsm sərgisi və Azərbaycanda yaşa­yan­ alman­ların həyatını əks etdirən fotosərgi təşkil edilmiş, Azərbaycan incəsənət usta­larının ifasında konsert proqramı təqdim olunmuşdur. 
YUNESKO-nun Dünya İrs Siyahısına daxil edilmiş İçərişəhər ərazisində yerlə­şən və paytaxtın rəmzi olan Qız qalasını dünyada tanıtmaq məqsədilə Fransa­nın­ Kann və Paris şəhərlərində 2013 və 2016-cı illərdə “Qız qalası” Beynəlxalq İncəsənət Festivalı keçirilmişdir. 
Ölkəmizi, mədəniyyətimizi, milli-mədəni dəyərlərimizi və musiqimizi Fran­sa­­da təbliğ etmək, müxtəlif mədəniyyətə və həyat tərzinə malik xalqları bir-birinə da­ha yaxından tanıtmaq və iki ölkə arasında mədəni əlaqələri möhkəmləndirmək məq­sədi ilə 2014-cü ilin iyul ayında Fransanın Jura dağlarında yerləşən qədim Syam­ qəsrində Syam festivalı keçirilmiş, 2014-cü ildə Parisin San Sülpis meyda­nın­da, 2015-ci ildə Luvr muzeyinin qarşısındakı məşhur Pale Royal meydanında, 2016­-cı ildə Eyfel qülləsinin yanındakı Jofr meydanında “Azərbaycan şəhərciyi” təş­kil olunmuşdur. Şəhərcikdə Azərbaycanın tarixi və mədəniyyəti, milli mətbəxi, xalq sənətkarlıq nümunələri, turizm imkanları, Azərbaycanın milli musiqisi və rəqsləri təqdim olunmuşdur.

2015-ci ilin iyul-oktyabr aylarında ölkəmiz “Milan Ekspo 2015” Ümum­dün­ya­­ sərgisində “Azərbaycan. Biomüxtəliflik xəzinəsi” adlı milli pavilyonu ilə təmsil olun­­­muşdur. Milli pavilyonda qurulmuş “Mədəniyyətlərin kəsişməsi”, “Biomüx­tə­lif­­lik” və “İnnovasiya və ənənə” adlı üç biosfer ətraf mühitini və qədim mədəniy­yə­­tini daim harmoniyada saxlamağı və qorumağı bacaran Azərbaycanı təcəssüm et­­­­di­rirdi. 2015-ci il iyulun 9-da Azərbaycan pavil­yo­­nunda Heydər Əliyev Fondu tərə­findən “Milli gün” təşkil olunmuşdur. “Milli gün”­ çərçivəsində Azərbaycan pavilyonunun rəsmi təqdimat mərasimi keçiril­miş­dir­. Sərgi müddətində 3 milyon 250 mindən çox ziyarətçisi olan milli pavil­yo­nu­­muz “Milan Ekspo 2015” təşkilat Komitəsi tərəfindən “Dizayn və materiallar” no­mi­nasiyası üzrə qalib elan olunmuşdur. 

2013, 2015, 2017 və 2019-cu illərdə keçirilmiş 55, 56, 57 və 58-ci Ümum­dün­ya təsviri incəsənət sərgisi- Venesiya Biennalesində Heydər Əliyev Fondu tərə­fin­dən Azərbaycan pavilyonu təşkil olunmuşdur. 2013-cü ildə “Orna­ment­lər­” devi­zi­­ atında təqdim olunan pavilyonda Azərbaycanı 6 rəssam təmsil etmişdir. 2015-ci il­­də keçirilən Biennaledə Azərbaycan pavilyonunda “Hüdudları aşaraq” və ekoloji prob­lemlərlə mübarizə aparan müxtəlif ökələrin rəssamlarını bir araya gətirən “VitaVitale” sərgiləri təşkil olunmuşdur. 2017-ci ildə keçirilən Venesiya Bienna­le­sin­dəki “Bir günəş alında.Birgə yaşamaq mədəniyyəti” adlanan milli pavilyonda Azər­bay­canın multikultural ənənələri, etno-mədəni müxtəlifliyi və tolerantlığı öz ək­sini tapmışdır. 2019-cu ildə 58-ci Venesiya Biennalesində Azərbaycan “Virtual real­lıq” adlanan milli pavilyonda heykəltəraşlıq əsərləri, videoinstalyasiyalar, süni intellektlə idarə olunan videoinstalyasiyalar təqdim olunmuşdur [2]. 

2016-cı ilin noyabr ayından 2017-ci ilin fevral ayınadək Heydər Əliyev Fondu­nun, Rusiya Federasiyasının Mədəniyyət Nazirliyinin və “Mərcan” Fondu­nun­ dəstəyi ilə Rusiya Dövlət Tretyakov Qaleriyasında “Abşeron ulduzları.1960-1980-ci illərin Azərbaycan rəssamları” adlı sərgi keçirilmişdir. Sərgidə 12 Azər­bay­­can rəssamının 50-dən çox əsəri, 11 heykəltəraşlıq əsəri nümayiş etdirilmişdir. Layi­hənin davamı olaraq 2017-ci ilin may-sentyabr aylarında Sankt-Peterburqda “Erarta” Müasir İncəsənət Muzeyində “Abşeron küləyində doğulanlar.1960-1980-ci­ illərin Azərbaycan rəssamları” adlı sərgi təşkil edilmişdir. 

2017-2019-cu illərdə İsveçrənin Sankt Mortiz şəhərində keçirilən qar polosu üzrə dünya çempionatı çərçivəsində Heydər Əliyev Fondunun dəstəyi ilə yara­dıl­mış­ “Azərbaycan guşəsi”ndə heykəltəraşlıq və rəsm əsərləri, milli xalça növləri, çöv­kən oyununa, müxtəlif mövzulara dair kitablar nümayiş etdirilmiş, ziyarətçilərə Azərbaycan şirniyyatı, milli çay süfrəsi, yerli şərab növləri, milli mətbəximizin ləziz nümunələri təqdim olunmuşdur.
2018-ci ilin may ayında Şanxay əməkdaşlıq Təşkilatının mənzil-qərar­ga­hın­da Azərbaycan mədəniyyəti günləri keçirilmişdir. Tədbirdə Çin dövlət qurumla­rı­nın­­ rəsmiləri, 30-a yaxın ölkənin Pekindəki səfiri, diplomatik korpusun təmsil­çi­lə­ri,­ Çin ictimaiyyətinin nümayəndələri və bu ölkədə yaşayan Azərbaycanlılar iştirak etmişdirlər. Mədəniyyət günü Azərbaycanın Şanxay əməkdaşlıq Təşkilatı çərçi­və­sin­də keçirdiyi ilk tədbir olmuşdur.
Heydər Əliyev Fondunun, Azərbaycanın Rusiyadakı Səfirliyinin və Moskva höku­mətinin təşkilatçılığı və Azərbaycan Respublikasının İqtisadiyyat Nazirliyinin dəs­təyi ilə 2018-ci ilin oktyabr ayında Moskvanın Tver meydanında “Azərbay­ca­nın­­ payız sovqatları” adlı şəhərcik təşkil olunmuşdur. Şəhərcikdə Azərbaycan mə­də­­niyyəti və tarixi, milli mətbəx nümunələri təqdim edilmiş, misgərlik, xalçaçılıq, müxtəlif sənətkarlıq növləri üzrə məhsullar nümayiş olunmuşdur.

 2018-ci ilin noyabr ayında Heydər Əliyev Fondunun, Azərbaycan Respub­li­ka­sı Mədəniyyət Nazirliyinin və Azərbaycan Xalça Muzeyinin təşkilatçılığı, ölkə­mi­zin Rusiyadakı Səfirliyinin dəstəyi ilə Moskvadakı Ümumrusiya Xalq və Dekorativ-Tətbiqi Sənəti Muzeyində “Yeddi gözəl” sərgisi təşkil olunmuşdur. Sərgi­nin ekspozisiyasının konsepsiyası XII əsr dahi Azərbaycan şairi Nizami Gən­cə­­vinin “Yeddi gözəl” poeması və Azərbaycanın dünya şöhrətli bəstəkarı Qara Qara­yevin eyniadlı baleti əsasında qurulmuşdur. Layihədə Azərbaycan mədəniy­yə­ti­­ xalça, zərgərlik və miniatür sənəti, müasir incəsənət, klassik musiqi və rəqsin sin­te­zində təqdim olunmuşdur. 

2019-cu il 14 iyul-18 avqust tarixlərində Heydər Əliyev Fondunun, Azər­bay­­canın Fransadakı Səfirliyinin və Kann şəhər meriyasının təşkilatçılığı ilə Kannda Azərbaycan mədəniyyəti günləri keçirilmişdir. Kann Festivallar və Kon­qres­lər Sarayı yaxınlığındakı “Dəniz Vağzalı” sərgi pavilyonunda “Yeni kəşf­lər: Azərbaycan xalçaçılığında yeni motivlər” adlı xalça sərgisində xalq rəssamı Eldar Mikayılzadənin Azərbaycan xalçalarının Şəki qrupundan olan 13 xalça və xalça eskizləri nümayiş olunmuşdur.

 Heydər Əliyev Fondu, Azərbaycannın Fransadakı Səfirliyi və YUNESKO ya­nında daimi nümayəndəliyinin birgə təşkilatçılığı ilə 2020-ci il 30 yanvar-4 fev­ral­ tarixlərində Parisdə YUNESKO-nun baş qərargahında Fondun “Yeni kəşf­lər:  Azərbaycan xalçaçılığında yeni motivlər” adlı sərgi keçirilmişdir.
2021-ci il oktyabrın 11-də Çinin “Qədim məskənlər” mədəniyyət parkında Heydər Əliyev Fondu tərəfindən “Azərbaycan mədəniyyətinə pəncərə” adlı milli pavil­yonu yaradılmışdır. Pavilyonda Azərbaycanın müxtəlif xalçaçılıq məktəblə­ri­ni­ təmsil edən xalça və kilimlər, misgərlik, dekorativ yaradıcılıq və şəbəkə sənəti nümu­nələri, bəzək əşyaları, milli geyimlər, musiqi alətləri, habelə Fondun Azər­bay­­can mədəniy­yətinə, tarixinə, ölkəmizin müasir inkişafına dair nəşrləri, milli suvenirlər nümayiş olunmuşdur. Azərbaycanın dahi şairi və mütəfəkkiri Nizami Gəncəvinin büstü, “Xarıbülbül”, “Qız qalası” və “Ceyranlar” silsiləsindən heykəl­tə­raşlıq əsərləri, Qobustan qaya rəsmlərinin imitasiyası nümayiş etdirilmişdir [8]. 

2022-ci il yanvarın 26-da Sankt-Peterburqda Mərmər Sarayda Azərbaycanın dahi­ şairi və mütəfəkkiri Nizami Gəncəvinin 880 illik yubileyinə həsr olunmuş “Yeddi gözəl” sərgisi açılmışdır. Sərginin ekspozisiyası bir neçə tarixi dövrü birləşdirən xalça, zərgərlik, bədii metal, miniatür və teatr-dekorasiya sənətinin, həmçinin klassik musiqi və rəqsin, müasir incəsənətin və deklamasiya layihəsinin sintezindən ibarət olmuşdur. Heydər Əliyev Fondunun, Azərbaycan Mədəniyyət Nazirliyinin, Azərbaycan Respublikasının Rusiya Federasiyasındakı Səfirlyinin və Azərbaycan Milli Xalça Muzeyinin dəstəyi ilə təşkil edilmiş və mayın 9-dək davam edən “Yeddi gözəl” sərgisinin ekspozisiyasına Heydər Əliyev Fondunun, Azərbaycan Milli Xalça Muzeyinin və Azərbaycan Musiqi Mədəniyyəti Dövlət Muzeyinin eksponatları daxil edilmişdir.

2022-ci il fevralın 18-də Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin Dubay Əmirliyində keçi­rilən “Ekspo 2020” dünya sərgisindəki Azərbaycan pavilyonunda Heydər Əliyev Fondu və “Azərxalça” Açıq Səhmdar Cəmiyyəti tərəfindən təşkil olunan “Dost­luq” xalçasının təqdimatı olmuşdur. Ənənəvi Azərbaycan xalçaları və yeni müa­sir dizayn əsasında hazırlanan xalçada Azərbaycanın və Dubay Əmirliyinin məş­hur tarixi və müasir abidələri, flora və fauna elemetləri əksini tapmışdır. “Dost­luq”­ xalçası “Azərxalça”nın yaradıcı komandası ilə əməkdar rəssam Rəşad Ələkbə­ro­­vun­ birgə əməkdaşlığı nəticəsində 7 ay ərzində ərsəyə gəlmişdir.

Heydər Əliyev Fondunun dəstəyi ilə 2022-ci il 22 fevral-1 mart tarixlərində Azərbay­can Respublikası və Rusiya Federasiyası arasında diplomatik münasibət­lə­rin­­ yaradılmasının 30 illiyinə həsr olunan “Moskvada Azərbaycan günləri” keçiril­miş­dir. Azərbaycan günləri çərçivəsində fevralın 22-də Moskvada Xalq Təsərrüfatı Nailiy­yətləri Sərgisinin “Azərbaycan” pavilyonunda “Azərbaycan xalçaları:yeni baxış” adlı sərginin açılışı olmuşdur. Sərgidə “Qarabağ” qrupuna aid xalçalar nümayiş etdirilmişdir.

2022-ci il fevralın 22-də Moskvadakı Yeni Tretyakov Qalereyasında Xalq rəs­sa­mı Tahir Salahovun “Tretyakov Qalereyasının kolleksiyasından olan əsərlər” adlı sərgisi açılmışdır. Heydər Əliyev Fondunun dəstəyi ilə keçirilən “Moskvada Azər­baycan günləri” çərçivəsində təşkil olunan ekspozisiyada rəssamın natürmort, peyzaj, portret janrlarında əsərləri ziyarətçilərə nümayiş olunmuşdur. Ekspozi­si­ya­da­ Tahir Salahovun məşhur “Qladioluslar”, “Qara Qarayevin portreti”, “Aydan” əsər­ləri, həmçinin müxtəlif dövrləri əhatə edən əsərləri, “Səhər ovu” əsəri ziyarətçilərə nümayiş etdirilmişdir.
2022-ci il iyunun 10-da Heydər Əliyev Fondunun dəstəyi ilə Azərbaycan Paris­də Eyfel qülləsinin qarşısında məşhur “Grand Palais Ephemere”də 33 ölkədən 500-dən çox iştiakçını bir araya gətirən incəsənət və sənətkarlıq üzrə 5-ci “Revelations” Beynəlxalq Biennalesində ilk dəfə təmsil olunmuşdur. Azərbaycan sten­din­də heykəltəraş Elvin Nəbizadənin fenomenal “Gündüz və gecə” əsəri nümayiş etdirilmişdir. 

Heydər Əliyev Fondunun təşkilatçılığı ilə 2022-ci ilin aprel-noyabr ayla­rın­da­ Azərbaycan 59-cu Venesiya Biennallesində- Beynəlxalq İncəsənət Sərgisində təm­­sil olunmuşdur. Biennalledə ölkəmiz “Sevmək üçün doğulanlar” mövzusunda mil­li pavilyonla iştirak etmişdir. Müqəddəs Mark Meydanın­da­kı­ qədim “Procuratie Vecchie” binasında Azərbaycan pavilyonunda Azərbaycanlı rəssamlar müasir incə­sə­nət üzrə müasir texnika və üsullarla mövzu üzrə ideyalarını, eyni zamanda, ölkə­mi­zin zəngin mədəni və tarixi xüsusiyyətlərini sərgi iştiakçılarına çatdırmışdır.

2023-cü il aprelin 3-də Azərbaycan Parisdə Luvr muzeyinin Karusel qaleri­ya­sında “Art Shopping” beynəlxalq müasir incəsənət festivalında təmsil olunmuş­dur.­ Azər­baycan pavilyonunda ziyarətçilər heykəltəraş Elvin Nəbizadənin “Bir gü­nəş­­ al­tında” adlı müasir instalyasiyasını, rəssam Anar Hüseynzadənin tablolarını seyr etmiş­dirlər. Göy qurşağı formasında 44 sazdan ibarət Bir günəş altında” instalyasiyası Azərbaycanda multikulturalizmin və tole­rant­lığın simvoludur. Anar Hüseynzadənin əsərləri vasitəsi ilə qədim İçərişə­hər­, onun özünəməxsus dar küçələri, Abşeronla ziyarətçilər tanış olmuşdurlar. Rəssamın “Kosmos” seriya­sın­dan­ olan əsərləri ilk dəfə bu festivalda tamaşaçılara təqdim edilmişdir [4].
2024-cü il aprelin 19-da Heydər Əliyev Fondunun təşkilatçılığı, Azərbaycan Mə­dəniy­yət Nazirliyinin və Azərbaycanın İtaliyadakı Səfirliyinin dəstəyi ilə Venesiya Biennallesində Azərbaycan pavilyonunun açılışı olmuşdur. “Əcnəbilər hər yerdədir” şüarı altında keçirilən 60-cı Venesiya Biennalesində Azərbaycanın “Xəzərdən Çəhrayı Planetə.Mən burdayam” mövzusunda milli pavilyonu təşkil olunmuşdur. Venesiyada 16-cı əsrin memarlıq abidələrindən olan Campo della Tanada yerləşən Azərbaycan pavilyonunda Azərbaycanlı rəssamların əsərlərinin zəngin palitrası vasitəsilə əcnəbilik mövzusu tədqiq edilərək, həmin mövzunun Azərbaycan üçün aktuallığı diqqətə çatdırılır [6]. 

Heydər Əliyev Fondunun Azərbaycanın milli-mədəni irsinin dünyada tandıl­ma­sı istiqamətində həyata keçirdiyi məqsədyönlü fəaliyyət hər bir Azər­bay­can­ vətəndaşı tərəfindən təqdir olunur. Ulu Öndərin siyasi kursunun layiqli davam­çı­sı Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin və Heydər Əliyev Fondunun Prezidenti, Azər­baycan Respublikasının Birinci Vitse-Prezidenti Mehriban xanım Əliyevanın mədəniyyətimizə qayğısı və dəstəyi sayəsində bu gün Azərbaycan mədəniyyəti dünya mədəniyyətini zənginləşdirərək öz layiqli yerini tutmuşdur.
 
 
İstifadə olunmuş mənbə:
1. Əliyev Ə. Parisdə “Odlar yurdu Azərbaycanın müasir əsərləri” sərgisi Fransa ictimaiyyətində böyük maraq doğurmuşdur. Azərbaycan, 22 aprel 2011, s.4; 
2. Heydər Əliyev Fondu. Kitab-albom. Bakı, 2018, 468 səh.;
3. Orucov E. Heydər Əliyev Fondu Azərbaycan milli mədəniyyətinin himayədarıdır. Xalq qəzeti, 29 avqust 2019, s.8;
4. Ağalarova Ş. Azərbaycan Luvr karusel “Art Shopping” beynəlxalq müasir incəsənət festivalında təmsil olunur. “AzərTac”, 02 aprel 2023;
5. Фонд Гейдара Алиева будет представлен на предстоящем в Москве с участием 22 стран Международном фестивале «БиблиОбраз-2007» // Бакинский рабочий. 2007. 5 октября. с.4;
6.https://heydar-aliyev-foundation.org/az/content/blog/119/Az%C9%99rbaycan%C4%B1n-t%C9%99bli%C4%9Fi 
7. https://mehribanaliyeva.preslib.az/media-f52c3a85a7.html 
8.https://medeniyyet.az/page/news/59362/Cindeki-Qedim-meskenlerde-Azerbaycan-medeniyyetine-pencere.html   
 
Aynurə Əsgərova, 

ADPU-nun Heydər Əliyev Mərkəzinin baş mütəxəssisi